Philosophia Kurdî

    April 3, 2023

    Hişmendî Kakilê Felsefê, Felsefe Ronahiya Bîra Netewî ye

    Felsefe ne tenê hezkirin û têgihîştina zanyariyê ye; dema diyarde, pêkahatin, têgîn yan jî mijarekê dinirxîne bi pirsiyariyên hişmendî, etîk,…
    April 6, 2023

    Wêje, Felsefe û Romanên Ramanî

    Felsefe şêweya ramanî ye. Pirs pirsîn e, di derbarê jiyana însan û problemên civakî de eleqederbûn e. Felsefe bi problemên…
    April 10, 2023

    Bawerîya Buda: Riya Heşt Qatî a Maqûl û Nîrvana

    Li dora xwe binihêre û temaşe bike.Her tişt demdemî ye, tu tişt ne mayînde ye,Zayîn û mirin heye, mezinbûn û…
    April 29, 2023

    Derbarê Têgiha ‘Fazîlet’ê de Çend Gotin

    Têgiha fazîletê (fr: vertu, tr: erdem), wekî têgiheke felsefeyî di zimanê kurdî de wekî erdemê jî dihê bikaranîn. Herçuqasî, carinan…
    April 5, 2023

    Felsefa Heyînê, Ontolojî (Ontology)

    Mijara felsefa heyînê (hebûnnasî), heyîn e. Hemû tiştên fizikî û ramanî, heyîn in. Di vê xalê da heyîn, dikare li…
    April 5, 2023

    Felsefa Rexnegirî (Critical Philosophy, Kritische Philosophie)

    Felsefa rexnegirî (eleştirel felsefe) bi navê Immanuel Kant ê philosophê navdar dihê nasîn. Wekî dihê zanîn, Immanuel Kant (1724-1804) philosophekî…
    April 26, 2023

    Îbnî Sîna û Spînoza

    Di dîroka ramanê de pirsgirêka têkiliya felsefeyê û dîn, cihekî pirr girîng digre. Meriv dikare bibêje ku felsefe û dîn,…
    April 30, 2023

    Arthur Schopenhauer: Şahê Bedbînan

    Schopenhauer di sala 1788an de, li Danzigê ku di dema me a niha de di nav sînorên Polonyayê de ye…
    Januar 31, 2024

    Hebûna Fîlosofîaê di Lîtêratûra Netewî da

    ‚Philosophia Litterarum‘ Hebûna Fîlosofîaê di Lîtêratûra Netewî da ‚Fîlosofî berî Lîtêratûraê efirî‘ Wekî berhemên gîhîshtine destên me, me merivên nifshên…
    April 3, 2023

    Di Ramanên Farabî da Bextîartîa Meriv û ‘Bajarê Xwedan Fazîlet’

    Di Ramanên Farabî da Bextîartîa Meriv û ‘Bajarê Xwedan Fazîlet’Ebû Nasr Muhammed el-Farabi (870-950) yek ji wan philosophên herî giring…

    Hevpeyvîn

    Philosophia

    Nivîsên Rasthatî

    • Beş û Ecolên Felsefê
      editorApril 5, 2023
      0 1.139

      Ferasetnasî (Intuitionism, Sezgicilik)

      Henri Bergson (1859-1941) li hemberî theorya rationalist, theoriyekê ku xwe dispêre ferasetê ava kiriye. Li gor bîr û baweriya Bergson, aqilê mirovî rasterast zanînê (bilgi, knowledge) nadin meriv. Pêkara tekane a ku bikaribe vê yekê pêk bihîne, feraset e. Li gor ramana Bergson, em ancax bi tiştên ku rasterast bi rîya ferasetê dihên, dikarin bizanibin. Lewra li gor ramana Bergsonî…

      Berdewama wê bixwîne »
    • Philosophia
      adminFebruar 27, 2024
      0 1.700

      Di Dijberîya Fîlozofên Îslamê û Mutekellîman de Helwesta Ehmedê Xanî

      Ehmedê Xanî bêtir ji hêla wêje û ramanên xwe yên siyasî ve bala ramyar û lêkolînerên Kurd kişandiye. Lê belê ramanên wî yên felsefî zêde bal nekişandiye. Li ser ramanên wî yên felsefî çi mixabin kêm berhem hene û her wisa berhemên heyî jî di vî warî de xwedî ramanên ji hev cihê ne. Bîrewer û lêkolînerên Kurd li ser mutesewwûfbûna…

      Berdewama wê bixwîne »
    • Philosophia
      adminMai 4, 2025
      0 895

      Wateya Mirinê li Gorî Îmam Xezalî

      Îmam Xezalî li rastiya mirinê bi awayekî herî rast ew e ku ayet û hedîs diyar dike. Wî destnîşan kir ku zanîna rastiya mirinê bi zanîna jiyanê, mirov, ruh, Xwedê û axretê ve girêdayî ye. Wî got ku mirov bêyî ku xwe nas bike nikare Xwedê nas bike, naskirina xwe mifteya naskirina Xwedê û axretê ye, heta ku rastiya ruh…

      Berdewama wê bixwîne »
    • Beş û Ecolên Felsefê
      editorApril 5, 2023
      0 1.232

      Rationalism (Aqilparêzî, Rasyonalîzm)

      Rationalism (aqilparêzî), ew şeklê ramanê ye ku di her babetê da aqilê mirovî, ji xwe weke bingeheke dibîne. Peyva ‚ratio‘ bi zimanê latinî ye û di wateya ‘aqil û rêje’ê da ye. Di zanînnasîyê (felsefa zanînîyê, epistemology) da, rationaslism ew raman e ku bawerîya xwe bi zanîna ji aqil der diçe, dihîne. Di heman demê da li hemberî hestan aqil,…

      Berdewama wê bixwîne »
    • Philosophia
      adminFebruar 29, 2024
      0 1.885

      Fîlosofî û Mîtologî

      Fîlosofî û Mîtologî Pêshchîrok – Fîlosofî û Mîtos – Pêshsokratî   a. Navkirina Mîtosê Li (schwelle) nepxoka (nirxandina) felsefa yunanî da hebûneke nefelsefî heye, ew Mîtos e. Ew bawerîyeke civakane di pirseke mezin, ya cîhan û jîyan da, ya cîhana xudêyan di jîyan da, ku di nava gelan da bi bawerî tê parastin û vegotin, xudayên cuda chawa pêshnîyarên jîyan didin, tishtê…

      Berdewama wê bixwîne »
    • Philosophia
      editorMai 6, 2023
      0 816

      Apeîrona Anaximander

      Apeîron, arkheya (madeya resen, madeya pêşîn) Anaksimandrosî (Anaximander) ye. Herçuqasî ji hêla peyvnasîyê (etîmolojîk) ve, were maneya ‘a ku bêsînor e’ jî, di heman demê de, tê maneya ‘a ku nikare were destnîşankirin’. Lewra ji aliyê Anaksimandrosîve sebebê bikaranîna peyva apeîronê, nepejirandina arkheya Thalesî bû, ku Anaksimandros avê wekî arkheyeke kêm didît û wiha bawer dikir ku av, têra çêbûna…

      Berdewama wê bixwîne »
    • Beş û Ecolên Felsefê
      editorApril 6, 2023
      0 1.298

      Rêbazên (Metod) Felsefê

      Philosophia, ne xwedîyê wan rêbaza ye ku zanistên surûştî û zanistên civakî wan bikar dihînin. Ango, di laboratuaran de nikare toklînan (deney, experiment) pêk bihîne, an wekî hinek zanistên civakî, testan bikar bihîne. Rêbaza felsefê, ji dema Arîstotelesî ve şeklên birêvebirina mantîq û aqil e. Lewma Arîstoteles mantîqê, wekî organona felsefê nirxandiye. Di felsefê da, şeklên bikaranîna (sepandina) mantîqê: 1- Berjorwerî…

      Berdewama wê bixwîne »
    • Philosophia
      editorApril 30, 2023
      0 1.225

      Utopîa û Dîstopîa

      Utopîa yan jî utopya modelên civakê ne ku ji aliyê ramanwer û feylesofan ve, hatine nivîsandin. Pêkhatina yan jî pêkanîna wan modelan, ne pêkan e û modelên civakeke bêhempa ne, modelên civakên xiyalî ye. Hinek feylesofan, bandêr û sazûmana dewletên xwe rexne kirine û bi vî awayî, utopîayên ku dihên zanîn wekî raman û modêlan derketine holê. Helbet meriv dikare…

      Berdewama wê bixwîne »

    Sociology

    Pirsên Philosophic

    Podcast

    Schaltfläche "Zurück zum Anfang"